بررسی اصول و معیارهای بازنویسی در ادبیات کودکان و نوجوانان (مطالعۀ موردی: بازنویسی های شاهنامه فردوسی)

این مقاله به بررسی اصول و معیارهای بازنویسی در ادبیات کودک و نوجوان و چگونگی انطباق بازنویسی‌های صورت‌گرفته از شاهنامه فردوسی با این اصول و معیارها می‌پردازد. به این منظور کتاب‌ها و مقاله‌هایی در زمینه زبان‌آموزی و مراحل رشد زبانی کودک، روان‌شناسی تعلیم و تربیت، روان‌شناسی رشد، عناصر داستان و فنون داستان‌نویسی برای کودکان مطالعه و بررسی شد و بایدونبایدها، نیازها و علایق کودکان و نوجوانان در رده‌های سنی مختلف شناسایی گردید؛ بر اساس آن‌ها معیارهایی در سه بخش زبانی، محتوایی (تربیتی) و فنی (شیوه‌های داستان‌نویسی) مشخص و تعریف شد. سپس بازنویسی‌هایی که برپایه‌ی شاهنامه فردوسی برای کودکان و نوجوانان نوشته‌شده و به چاپ رسیده‌اند، انتخاب گردید. این داستان‌ها باتوجه‌به معیارهای به‌دست‌آمده، بررسی و میزان انطباق آن‌ها با معیارهای مدنظر ارزیابی و سنجیده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد بازنویسان در حوزه‌ی زبانی بدون درنظرگرفتن ویژگی‌ها و توانایی‌های زبانی مخاطبان خود در مراحل سنی مختلف، فقط به ساده‌کردن زبان متن اصلی توجه کرده‌اند. در حوزه محتوایی اغلب بازنویسان به ویژگی‌های ذهنی، عاطفی و اجتماعی مخاطبان خود توجه کرده‌اند اما ازنظر فنی در بازنویسی‌ها چندان خلاقیت و ابتکاری در مقایسه با متن اصلی دیده نمی‌شود و بازنویسان بیشتر داستان‌ها را با همان چارچوب متن اصلی و فقط با زبانی ساده بازنوشته‌اند. گفتنی است تاکنون پژوهشی با هدف مدنظر این مقاله صورت نگرفته است.